سایت جـامع آستـان وصـال شامل بـخش های شعر , روایت تـاریخی , آمـوزش مداحی , کتـاب , شعـر و مقـتل , آمـوزش قرآن شهید و شهادت , نرم افزارهای مذهبی , رسانه صوتی و تصویری , احادیث , منویـات بزرگان...

مدح و شهادت امام رضا علیه‌السلام

شاعر : غلامرضا سازگار
نوع شعر : مدح
وزن شعر : فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
قالب شعر : قصیده

سنگ زیر پای تو لعل بدخشان می شود          خار،با فیض نگاهت سرو بستان می شود

گر نسیمی از سر کویت وزد سوی جحیم          دود آن عود و شرارش برگ ریحان می شود


زخم بی داروی جان و درد بی درمان دل          هر دو باخاک سر کوی تو درمان می شود

غـم نـدارم گر مرا در آتـش دوزخ برند          چون برم نام تو را آتش گلستان می شود

گو اجل جان مرا گیرد ز کافر سخت تر          چون نگاهم برتو افتد مرگ، آسان می شود

در مقام رأفتت این بس که نام چون تویی          روز و شب ذکر من آلوده دامان می شود

در بیابـانی کـه لـطفـت ضامن آهو شود          گر گذار گرگ افتد گرگ چوپان می شود

گردش چشم تو را نـازم که با ایمای آن          نقش شیر پرده ناگه شیر غـرّان می شود

ناز بر فردوس آرد فخر بر رضوان کند          هرکه یک شب درخراسان تومهمان می شود

هر که چشمش اوفــتد بر گنبد زرین تو          گاه مجنون؛ گاه خندان؛ گاه گریان می شود

گر به قعر نار، شیطان بر تو گردد ملتجی          وادی دوزخ به چشمش باغ رضوان می شود

غرفه هایت همچو روی حور گل انداخته          بس که روز و شب ضریحت بوسه باران می شود

هرکه با اخلاص گوید درحریمت یک سلام          اجر آن بالاتر از یک ختم قرآن می شود

مور اگر یک دانه با لطف تو گیرد در دهن          بی نیاز از خرمن زلف سـلیمان می شود

درکنارحوض صحن توکه رشک کوثراست          زنگی ار صورت بشوید ماه کنعان می شود

پور موسایی و در طور توهرکس لب گشود          همکلام ذات حق چون پورعمران می شود

سائل کوی تو گر خواهی به دست قدرتت          خاک،مشک وسنگ، لعل وریگ،مرجان می شود

در هوای جرعه ای از جام سقا خانه ات          خضر اگر در کوثر افتد بازعطشان می شود

خاک اگر شد خاک کویت مرهم زخم دل است          آب اگر شد آب جویت آب حیوان می شود

هر که شد زوّار تو در طوس ای روی خدا          زائـر ذات خـدای حـیّ سـبـحان می شود

آسـتان قـدس تـو دارالـشـفای عـالم است          درد اینجا بی دوا و نسخه درمان می شود

هرکه ازمهمان سرایت لقمه ای گیردبه دست          مهر در دستش کم از یک قرصۀ نان می شود

وانکه خوابش می برد درپشت دیوارت شبی          ماه در بزمش کم از شمع فروزان می شود

هر که را تابـید بر سر آفتاب صحن تو          گر رود در سایه طوبی پشیمان می شود

بـی تـو صبح عـیـد سال نـو اگر آید مرا          صبح عید وسال نو شام غریبان می شود

بـا تو گـر شام عـزای دوستان باشد مرا          خوب تر از ظهر روز عید قربان می شود

در صف محشر پریشانی نبیند لحظه ای          هر که با یاد غمت اینجا پریشان می شود

تا ابد زین میهمان داری که مامون از تو کرد          شرمگین از مادرت زهرا خراسان می شود

با تـمام زشتی و آلـودگی در سـوگ تـو          قطره های اشک میثم بحر غـفران می شود

نقد و بررسی

داستان پناه بردن آهو به امام رضا از دست صیاد و ضمانت آن حضرت در نزد صیاد تا رفت و برگشتن آهو و ... در منابع روایی ما نیامده است؛ لیکن داستان های مشابهی با کمی تفاوت در مورد پیامبر در صفحه ۸۱ کتاب اعلام الوری طبرسی و در خصوص امام سجاد درصفحات ۳۲۴ کتاب اثبات الوصیله مسعودی و ۲۶۱ جلد ۱ کتاب الخرائج والجرائح قطب راوندی و در خصوص امام صادق در صفحات ۳۷۰ کتاب بصائر الدرجات شیخ صفار و ۱۱۲ جلد ۴۷ بحارالانوار علامه مجلسی نقل شده است که به نظر می آید داستان ساخته شده برای امام رضا ترکیبی از این چند روایت باشد البته ابن حماد از شعرای قرن چهارم در یکی از ابیات قصیده اش اشاره به ضمانت امام رضا از آهو کرده است و ابن شهر آشوب نیز این شعر را در کتاب مناقبش نقل کرده است که این نیز سند روایی محسوب نمی شود دانشنامه امام رضا ج ۱ ص ۲۰۲



در بیابـانی کـه لـطفـت ضامن آهو شود          گر گذار گرگ افتد گرگ چوپان می شود



بیت زیر سروده اصلی شاعر محترم است اما با توجه به وجود ایراد یا ضعف محتوایی و معنایی در مصرع اول بیت؛ پیشنهاد می‌کنیم به منظور رفع ایراد موجود و همچنین انتقال بهتر معنای شعر بیت اصلاح شده که در متن شعر آمده را جایگزین بیت زیر کنید.



سائــل کوی تو گر خواهد به دست قدرتش          خاک،مـشک وسنگ، لعل وریگ،مرجان می شود


بیت زیر به دلیل ایراد محتوایی حذف شد



مـردگــان روح را احــیــاگر جان می کند         هرکه جسمش دفن در خاک خراسان می شود